Dünyada Fındık Üretiminde Kullanılan Zirai Afet Önlemleri
Fındık üretimi, özellikle tomurcuklanma ve meyve bağlama dönemlerinde büyük risk taşır. Zirai don, dolu ve kuraklık gibi doğa olayları, bir yılın emeğini bir gecede yok edebilir. Bu riski azaltmak için dünyada uygulanan bazı dikkat çekici önlemler şunlardır:
- Anti-don Fanları (Rüzgar Makinaları) – İtalya & ABD
İtalya’nın Piemonte bölgesinde ve ABD’nin Oregon eyaletinde fındık üreticileri, bahar donlarına karşı anti-don fanları kullanmaktadır. Bu makineler, soğuk havayı üst tabakalara taşıyarak fındık bahçesinin ısı kaybını önler. Böylece -2 ila -4°C’ye kadar olan don olaylarında fındık tomurcukları korunabilir.
- Sisleme (Sprinkler) Sistemleri – ABD
ABD’de bazı fındık çiftliklerinde, don riski görüldüğünde otomatik sisleme sistemleri devreye girer. Bitkilerin üzerine düşük debili su püskürtülerek don olayının etkisi minimize edilir. Su buza dönüşürken enerji açığa çıkarır ve bitki yüzeyinin sıcaklığını sabit tutar.
- Kültürel Önlemler – Gürcistan & Türkiye’de Pilot Uygulamalar
Gürcistan’da, İtalyan uzmanlarla yapılan iş birlikleriyle fındıkta:
Ağaç sıklığı ve budama teknikleri
Gübreleme dengesi
Toprak işleme derinliği gibi unsurların, bahçenin mikroklimasını değiştirdiği ve don etkisini azalttığı görülmüştür.
Türkiye’de de son yıllarda TARSİM destekli projelerde, eğimli arazilerde sıra arası çimlendirme, rüzgar kıran ağaç dizimi gibi mikro-önlemler test edilmektedir.
- Agrometeorolojiye Dayalı Erken Uyarı Sistemleri – Avustralya & Kanada İşbirlikli Projeler
Her ne kadar Avustralya’da yaygın fındık üretimi olmasa da, iklim modellemesiyle çalışan fındık özelinde erken uyarı sistemleri Kanada’da geliştirilen yazılımlarla entegre hale getirilmiştir. Bu sistem, fındığın gelişim evrelerini analiz ederek don riski taşıyan geceleri önceden bildirir.
